वैद्यकीय क्षेत्रातील व्यावसायिकांसाठी माहिती आणि संदर्भ
या स्रोत विभागात टायफॉइडविषयीचे महत्त्वाचे अभ्यास, अहवाल आणि संशोधन विश्वसनीय स्रोतांमधून संकलित करण्यात आले आहे. लक्षणे, उपचारपद्धती, प्रतिबंधात्मक उपाय आणि लसीकरणाच्या परिणामकारकतेसंबंधी आधारभूत माहिती येथे उपलब्ध आहे.
द इंडियन जर्नल ऑफ मेडिकल रिसर्च
टायफॉइड ताप - भारतातील नियंत्रण आणि आव्हाने
भारतामध्ये आंत्रज्वर हा एक गंभीर सार्वजनिक आरोग्य विषयक मुद्दा आहे. विशेषतः लहान मुलांवर त्याचा मोठा प्रभाव दिसून येतो. टायफॉइडवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी निदान, देखरेख, लसीकरण आणि WASH (पाणी, स्वच्छता व स्वच्छ हात धुण्याच्या सवयी) या उपक्रमांची समन्वित अंमलबजावणी आवश्यक आहे.
द इंडियन जर्नल ऑफ मेडिकल रिसर्च
भारतातील टायफॉइडल साल्मोनेलाच्या प्रतिजैविक प्रतिकाराचा पद्धतशीर आढावा
1992 ते 2017 या कालावधीत भारतातील टायफॉइड तापात अँटिमायक्रोबियल रेझिस्टन्स (AMR) च्या प्रवृत्तींचा अभ्यास करण्यात आला. निष्कर्षांमधून असे सूचित होते की प्रतिकारक्षम जीवाणूंचा सामना करण्यासाठी अद्ययावत उपचार मार्गदर्शक तत्त्वे आणि लसीकरण धोरणांची गरज आहे, हे अधोरेखित करण्यात आले आहे.
सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिवेन्शन
टायफॉइड ताप आणि पॅराटायफॉइड तापासाठी क्लिनिकल मार्गदर्शन
टायफॉइडविषयीची लक्षणे, गंभीर गुंतागुंत, निदान, प्रतिबंध आणि उपचार यांचा सर्वसमावेशक आढावा येथे दिला आहे.
न्यू इंग्लंड जर्नल ऑफ मेडिसिन
भारतातील टायफॉइड आणि पॅराटायफॉइड तापाचा भार
भारतात करण्यात आलेल्या सक्रिय संनियंत्रणाच्या अभ्यासात शहरी भागांमध्ये टायफॉइडचे प्रमाण जास्त आढळले, जे या आजाराविषयी असलेल्या पूर्वीच्या समजांवर प्रश्नचिन्ह निर्माण करते. या निष्कर्षांवरून लक्षात येते की लक्ष्यित लसीकरण आणि अधिक प्रभावी संनियंत्रणाची गरज आहे.
इंडियन अकॅडमी ऑफ पेडियाट्रिक्स
IAP मानक उपचार मार्गदर्शक तत्त्वे 2022
टायफॉइड तापाच्या उपचाराचे मार्गदर्शन म्हणजे वयानुसार लक्षणे ओळखणे, सिरोलॉजिकल (रक्तातील अँटिबॉडी तपासणे) चाचण्यांपेक्षा रक्त तपासणीला प्राधान्य देणे आणि मुलांसाठी योग्य मात्रेसह अँटिबायोटिक उपचार यांचा समावेश आहे.
मेयो क्लिनिक
टायफॉइड ताप - निदान आणि उपचार
वैद्यकीय तपासणी, प्रवासाची माहिती आणि प्रयोगशाळांमधील तपासण्या याच्या आधारे टायफॉइड तापाचे निदान करण्यासाठी मार्गदर्शक तत्वे आणि विविध प्रकारच्या अँटिबायोटिक्ससाठी सुचवलेले उपचारही दिले आहेत.
वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन
WHO पूर्व-पात्रताप्राप्त टायफॉइड कन्जुगेट लसीच्या (TCV) प्रमुख वैशिष्ट्यांचा सारांश
WHO ने मान्यता दिलेल्या दोन टायफॉइड कॉन्ज्युगेट लशींचे (TCVs) तांत्रिक गुणधर्म, परिणामकारकता आणि सुरक्षिततेच्या आधारे तुलना करण्यात आली आहे. यामध्ये Typbar-TCV ही लसी प्रत्यक्ष वापरात अधिक परिणामकारक ठरल्याचे सिद्ध झाले आहे.
बीएमसी इन्फेक्शस डिसीजेस
टायफॉइड नियंत्रण प्रकरणांचा अभ्यास: पाणी, स्वच्छता आणि टायफॉइड तापाच्या स्वच्छतेचा असलेला संबंध – एक पद्धतशीर पुनरावलोकन आणि मेटा-विश्लेषण
27 केस-कंट्रोल अभ्यासांचा आढावा घेतला असता आढळले की स्वच्छ पाणी, स्वच्छता आणि आरोग्यासंदर्भातील स्वच्छतेच्या चांगल्या सवयींमुळे (WASH) टायफॉइडचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी होतो. जल शुद्धीकरण यंत्रणा, स्वच्छतेविषयी जनजागृती आणि सुधारित पायाभूत सुविधा यांसारख्या सोप्या आणि कमी खर्चिक उपायांनी मर्यादित साधने असलेल्या भागांमध्येही टायफॉइडला प्रभावी प्रतिबंध घालता येतो.
ओपन फोरम इन्फेक्शस डिसीजेस
प्रतिजैविक प्रतिकाराच्या युगात टायफॉईड नियंत्रण: आव्हाने आणि संधी
सॅल्मोनेला टायफीमध्ये वाढणाऱ्या अँटिमायक्रोबियल रेझिस्टन्समुळे (प्रतिरोध) केवळ अँटिबायोटिकवर अवलंबून राहण्यापेक्षा प्रतिबंध घालण्यावर अधिक लक्ष देणे गरजेचे आहे. टायफॉइड कॉन्ज्युगेट लसीकरण आणि WASH सुधारणा यांच्या मदतीने दीर्घकालीन नियंत्रण शक्य आहे. प्रतिबंधाला प्राधान्य देणे हे प्रतिकाराची साखळी तोडण्याचं सर्वात प्रभावी साधन आहे.
जेपी ब्रदर्स
जांभळे पुस्तक: लसीकरणावरील IAP मार्गदर्शक 2022 — लस व लसीकरण पद्धती सल्लागार समिती (ACVIP)
(पृष्ठ 285 – 320): भारतातील टायफॉइड लसींचा सविस्तर आढावा. जुन्या लसींपेक्षा नव्या टायफॉइड कॉन्ज्युगेट लसी (TCVs) अधिक प्रभावी, दीर्घकालीन प्रतिकारशक्ती देणाऱ्या आणि लहान मुलांसाठी अधिक योग्य असल्यामुळे त्यांच्याकडे होणारा कल अधोरेखित करण्यात आला आहे.
न्यू इंग्लंड जर्नल ऑफ मेडिसिन
नेपाळमध्ये झालेल्या टायफॉईड कॉनजुगेट लसीच्या चाचणीचा तृतीय टप्प्यातील कार्यक्षमतेचा विश्लेषण
नेपाळमध्ये करण्यात आलेल्या एका यादृच्छिक अभ्यासात Typbar TCV लशीचा एकच डोस दिल्यानंतर 9 महिन्यांपासून 16 वर्षांपर्यंतच्या मुलांमध्ये ब्लड-कल्चर चाचणीद्वारे निश्चित झालेल्या टायफॉइड तापापासून सुमारे 82% संरक्षण मिळाल्याचे दिसून आले. ही लस लहान मुलांमध्येही रोगप्रतिकारक शक्ती निर्माण करत होती आणि प्रभावी ठरली.
द लॅन्सेट
बांगलादेशच्या शहरी भागातील मुलांना टायफॉईड तापापासून संरक्षण देण्यासाठी Vi-टेटनस टॉक्सॉईड कॉनजुगेट लस वापरून केलेला क्लस्टर-रँडमाइझ्ड चाचणीचा अभ्यास
बांगलादेशमधील 61,000 हून अधिक मुलांचा समावेश असलेल्या अभ्यासात (वय 9 महिने ते 16 वर्षांखालील) लसीमुळे दोन वर्षांच्या कालावधीत सुमारे 85% संरक्षण मिळाल्याचे आढळून आले. सर्व वयोगटांमध्ये ही लस प्रभावी ठरली, विशेषतः 2 वर्षांखालील बालकांमध्ये सुमारे 81% संरक्षण आढळले. कोणतेही गंभीर अनुचित प्रकार दिसून आले नाहीत.
द लॅन्सेट
बांगलादेशी मुलांमध्ये Vi-टेटनस टॉक्सॉईड कॉनजुगेट लसीच्या एकाच मात्रेनंतर 5 वर्षांचे लसीकरणाद्वारे संरक्षण (TyVOID): एक क्लस्टर रॅन्डमाइज्ड लस चाचणी
बांगलादेशमधील पाच वर्षांच्या फॉलो-अप अभ्यासात असे आढळले की Typbar TCV लसीचे संरक्षण तिसऱ्या ते पाचव्या वर्षांदरम्यान सुमारे 50% पर्यंत घटले. त्यामुळे शाळेत प्रवेश घेण्याच्या वयात बूस्टर डोस देण्याची गरज भासू शकते.
द लॅन्सेट
मलावियन मुलांमध्ये टायफॉईड कॉनजुगेट लसीची कार्यक्षमता - 4 वर्षांच्या तृतीय टप्प्यातील रॅंडमाइज़्ड नियंत्रित चाचणीचा अंतिम विश्लेषण
मालावीमध्ये सुमारे 28,000 मुलांवर (वय 9 महिने ते 12 वर्षे) करण्यात आलेल्या प्लेसेबो-नियंत्रित अभ्यासात Typbar TCV लशीची चार वर्षांमध्ये सुमारे 78% परिणामकारकता असल्याचे दिसून आले. सर्व वयोगटांमध्ये लस प्रभावी ठरली आणि चार वर्षांच्या कालावधीत परिणामकारकतेमध्ये लक्षणीय घट दिसून आली नाही.
इंडियन जर्नल ऑफ मेडिकल रिसर्च
भारतामधील टायफॉईडल साल्मोनेलामधील अ‍ॅझिथ्रोमायसिन प्रतिकार यंत्रणा - 25 वर्षांच विश्लेषण
25 वर्षांमध्ये गोळा केलेल्या 602 नमुन्यांचा अभ्यास केला असता असे दिसून आले की अ‍ॅझिथ्रोमायसिन अजूनही भारतात टायफॉइडल सॅल्मोनेलाविरोधात प्रभावी आहे. मात्र प्रतिरोध वाढत असल्याचे दिसून येत आहे. प्रतिकारासाठी जबाबदार ठरू शकणारी कोणतीही जनुकीय रचना (resistance genes) आढळून आली नाही. त्यामुळे अँटिमायक्रोबियल देखरेख सातत्याने करणे आवश्यक आहे.
अमेरिकन जर्नल ऑफ ट्रॉपिकल मेडिसिन अँड हायजीन
टायफॉईड कॉनजुगेट लसीची प्रत्यक्ष क्षेत्रातील प्रभावकारिता - 2018 नवी मुंबई लहान मुलांचे लसीकरण मोहीम (TCV Campaign)
2018 मध्ये नवी मुंबईत 9 महिने ते 14 वर्षे वयोगटातील सुमारे 1,13,000 मुलांचे लसीकरण करण्याचे उद्दिष्ट ठेवून राबवलेल्या मोठ्या लसीकरण मोहिमेत Typbar TCV लसीची सुमारे 84% क्षेत्रीय परिणामकारकता दिसून आली.
क्लिनिकल इन्फेक्शस डिसीजेस
उत्तर भारतातील साल्मोनेला टायफीच्या स्वतंत्र वंशांमध्ये अ‍ॅझिथ्रोमायसिन प्रतिकाराची स्वयंस्फूर्त उदयात्मकता
चंदीगडमधून गोळा करण्यात आलेल्या सॅल्मोनेला टायफीच्या 66 नमुन्यांच्या विश्लेषणात सात प्रकारांमध्ये acrB जनुकातील R717Q नावाचे विशिष्ट म्युटेशन आढळून आले, जे अ‍ॅझिथ्रोमायसिनला प्रतिरोध निर्माण करते.
द लॅन्सेट ग्लोबल हेल्थ
हैदराबाद, पाकिस्तानमधील विस्तृत प्रतिकारशक्ती असलेल्या रोगप्रसाराच्या संदर्भात, संस्कृतीद्वारे पुष्टी केलेल्या साल्मोनेला एंटरिका सेरोटाइप टायफी विरोधात टायफॉईड कॉनजुगेट लसीची प्रभावशीलता: एक कोहोर्ट अभ्यास
हैदराबाद (पाकिस्तान) येथे एक्स्टेन्सिव्हली ड्रग रेझिस्टंट (XDR) टायफॉइडच्या साथीच्या काळात सुमारे 23,000 मुलांवर करण्यात आलेल्या अभ्यासात Typbar TCV लशीने रक्त तपासणीत पुष्टी झालेल्या टायफॉइडप्रती 95% आणि XDR प्रकारांविरुद्ध 97% परिणामकारकता दाखवली.
ह्युमन व्हॅक्सिन्स अँड इम्युनोथेरप्युटिक्स
सह-प्रशासन यांच्या कडून बाल्यावस्थेतील मुलांचे लसीकरणांसह टायबार टीसीव्हीचेही सहलसीकरण
भारतात 493 अर्भकांवर केलेल्या अभ्यासात असे आढळले की, Typbar TCV ही लस 9 महिन्यांच्या वयात गोवर किंवा MMR लशींसोबत सुरक्षितपणे दिली जाऊ शकते आणि यामुळे रोगप्रतिकारक प्रतिसादावर कोणताही नकारात्मक परिणाम होत नाही.
व्हॅक्सिन
भारतामध्ये टायफॉईड कॉनजुगेट लसीचा अंमलबजावणी: सहाय्यक पुराव्यांचा पुनरावलोकन
भारतात Typbar TCV लशीचा खर्चाच्या तुलनेने मिळणारा फायदा, सुरक्षितता, परिणामकारकता आणि खर्च व परिणामकारकता यांचा सविस्तर आढावा घेण्यात आला आहे आणि दीर्घकालीन परिणामकारकतेसंदर्भातील पुरेशा माहितीचा अभाव असल्याचे अधोरेखित करण्यात आले आहे.
व्हॅक्सिन
झिम्बाब्वेमध्ये मुलांमध्ये आणि तरुणांमध्ये होणाऱ्या उद्रेकाच्या प्रतिसादात वापरल्या जाणाऱ्या टायफॉइड कॉन्जुगेट लसीची प्रभावीकता - एक जुळणारा केस नियंत्रण अभ्यास
2019 मध्ये झिंबाब्वेमध्ये निर्माण झालेल्या टायफॉइडच्या साथीच्या पार्श्वभूमीवर Typbar TCV लशीच्या परिणामकारकतेचा अभ्यास करण्यात आला. लहान मुलांमध्ये 75–84% परिणामकारकता दिसून आली, ज्यामुळे टायफॉइड नियंत्रणासाठी TCV लस प्रभावी ठरते, हे अधोरेखित झाले.
जर्नल ऑफ इन्फेक्शन
नियंत्रित मानवी संसर्गानंतर टायफॉइड तापाचे निदान करण्यासाठी ब्लड कल्चर-PCR वारंवार लक्षणे नसलेली प्रकरणे आणि प्राथमिक बॅक्टेरेमियाचे पुरावे ओळखते
कल्चर-PCR चाचणीद्वारे रक्तात साल्मोनेला टायफीचे डीएनए शोधण्यात येतात. यामुळे निदान करण्यास उपयोग होतो, पण त्याची संवेदनशीलता ब्लड-कल्चर रक्त तपासणीपेक्षा कमी असते. या चाचणीद्वारे टायफॉइडची लक्षणे नसलेले रुग्ण आणि संसर्गाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यातील रक्तातील जीवाणू ओळखता येतात. मात्र, ही पद्धत सध्या प्रत्यक्ष उपचारपद्धतींमध्ये मर्यादित प्रमाणात वापरण्यात येते.
फ्रंटियर्स इन बॅक्टेरियोलॉजी
आंतरिक ताप आणि निदान साधने: अचूकतेची व्याख्या
या अभ्यासात Typhipoint EIA (ELISA) आणि रक्ताच्या गुठळ्यांची PCR चाचणी यांची तुलना करण्यात आली. ELISA चाचणीने आजार ओळखण्याची अचूक क्षमता 92.9% इतकी असून, फक्त टायफॉइडसाठी अचूकता 68.8% आढळली. संसाधने मर्यादित असलेल्या भागांमध्ये निदान अधिक अचूक करण्यासाठी अशा जलद चाचण्यांची अचूकता आणि विश्वासार्हता वाढवण्यावर भर दिला जात आहे.
फ्रंटियर्स इन बॅक्टेरियोलॉजी
आंतरिक तापाचे निदान: वर्तमानातील आव्हाने आणि भविष्यातील दिशा
सध्या वापरल्या जाणाऱ्या कल्चर, PCR आणि सिरोलॉजी या निदान पद्धतींमध्ये मर्यादा आहेत. त्यामुळे आता बायोमार्कर्सद्वारे निदान सुधारण्यावर संशोधन सुरू आहे. टायफॉइडची साथ जिथे अधिक प्रमाणात आढळते अशा भागांसाठी परवडणाऱ्या, अचूक व सहज उपलब्ध निदान चाचण्यांचा विकास हे मुख्य उद्दिष्ट
अस्वीकृती: या संकेतस्थळावरील माहिती केवळ टायफॉइडविषयी सामान्य माहिती प्रदान करण्यासाठी आहे. याला वैद्यकीय सल्ला मानले जाऊ नये. कोणत्याही वैद्यकीय स्थितीविषयी आपल्याला असलेल्या प्रश्नांसाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.